Kerstraat 3. Kats
In de zomer zijn er op 10 juli, 17 juli, 24 juli en 31 juli 7 en 14 augustus zes Onderwegkerkdiensten. Het zijn korte diensten met na afloop een kop koffie.
Dit zijn eilandelijke diensten in het Zomerseizoen gericht op mensen die onderweg zijn en toch naar de kerk willen. Maar ook een mogelijkheid om de mensen die een wat ‘lichtere’, meer ‘aansprekende’ kerk willen aan te spreken, zoals duidelijk doorklinkt in de antwoorden die de voorzitter van de landelijke projectgroep gaf aan de verslaggever van het RD.
Onderwegkerk: om letterlijk en figuurlijk bij te tanken
In onderwegkerken kan men niet alleen figuurlijk maar ook letterlijk bijtanken. Wat onderwegkerken precies zijn en doen is minder duidelijk en weinig bekend. De heer M. Zwart, voorzitter van de landelijke werkgroep “Onderwegkerken in Nederland” vertelde er in 1985 over aan het reformatorisch Dagblad.
De heer Zwart wijst er op dat er een onderscheid gemaakt moet worden tussen toeristenkerken en onderwegkerken. Een toeristenkerk is een plaatselijke kerk, die zich bezighoudt met toeristenpastoraat in de eigen omgeving. Onderwegkerken richten zich op mensen die verder weg wonen, tijdens een zondagse reis in de buurt van een onderwegkerk komen en daar vervolgens een dienst bijwonen.
De organisatie van de onderwegkerk is in handen van een plaatselijke interkerkelijke commissie.
Bij de landelijke werkgroep zijn twaalf onderwegkerken aangesloten. Zij bevinden zich in Beek, Blauwkapel. Gulpen, Heerenveen, Huis ter Heide, Kats Onderdijk, Spaamdam, Staverden, Urmond, Vaals en Zwijndrecht. Daarnaast zijn er soortgelijke kerken in onder andere Appelscha, Nulde en Valkenburg. Omdat de vlag „onderwegkerk” hier om wat voor reden dan ook, de lading niet geheel dekt, participeren laatstgenoemde niet (meer) in de werkgroep.
Ongedwongen sfeer
Een folder van de werkgroep leert dat onderwegkerkdiensten twintig tot vijfenveertig minuten kunnen duren. Veelal wordt er muzikale medewerking verleend door zanggroepen en de diensten kenmerken zich door een ongedwongen sfeer. In Onderdijk wordt er midden in de kerk crèche gehouden en bezoekers kunnen op het onverwachts binnen komen. Na de dienst is er altijd gelegenheid om koffie te drinken.
In sommige onderwegkerken wordt een keer per maand het avondmaal bediend. In Onderdijk is dit niet het geval. Zwart is van mening, dat iedereen de dienst in z’n geheel moet kunnen meemaken. Je moet de bezoekers dan ook niet onverwachts voor de vraag plaatsen of zij wel of niet aan het avondmaal deel mogen nemen, aldus Zwart.
Evangelisatiewerk
Zwart: Wij beschouwen ons werk in feite als evangelisatiewerk, al zullen we het naar buiten toe nooit zo presenteren omdat dit de mensen afstoot. We zijn er niet in de eerste plaats voor mensen die ’s zondags trouw naar de kerk gaan. We zijn er voor die mensen die van ons lezen en zeggen: naar zo’n kerk zou ik nu best eens willen.
We mikken op de randkerkelijken en „kerstmiskerkgangers”. Ook mensen uit de directe omgeving, die het contact met de kerk zijn kwijtgeraakt behoren tot de bezoekers. De ongedwongen sfeer die er in de diensten heerst is volgens Zwart de reden dat zij de onderwegkerkdiensten bezoeken.
Om de doelgroep te bereiken adverteert de commissie. Ook verspreidt men folders op bijvoorbeeld lokale supermarkten.
Doel is, aldus Zwart, om de mensen weer bij de kerk te brengen. Op de vraag of dit effect wel bereikt zal worden omdat mensen in de eigen woonplaats het “onderwegkerksfeertje” waarschijnlijk niet terug zullen vinden antwoordt Zwart: Niet alle kerken hoeven onderwegkerken te worden maar de diensten zouden van mij wel opener en sfeervoller mogen zijn. De kerken zouden zich eens meer af moeten vragen wat er van alle rand- en buitenkerkelijken terecht moet komen.
Probleem
Iedere onderwegkerk legt eigen accenten. Niet overal zal het evangelisatieaspect zo sterk benadrukt worden. Meestal richt men zich toch meer op mensen die reeds gewoon zijn ter kerke te gaan. Dit brengt een probleem met zich mee. Kerkgangers in de directe omgeving van de onderwegkerk besluiten regelmatig om in plaats van de eigen kerk, de onderwegkerk te bezoeken. De argumenten? De diensten duren ongeveer een half uur, de liturgie is eigentijds en na afloop is er koffie.
Concreet
Over de eisen waaraan de voorgangers in de Onderdijkse onderwegkerk moeten voldoen zegt Zwart: De voorganger moet een concreet stuk Evangelie brengen, dus geen dogmatische verhandeling houden. Van groot belang is ook dat men het publiek weet aan te spreken. De een lukt dat beter dan de ander. We maken van te voren dan ook nooit bekend wie er komt. Als Sipke van der Land voorgaat zou de kerk uitpuilen met mensen uit de buurt en dat is, zoals gezegd, niet de bedoeling.
Welke boodschap moeten de bezoekers volgens Zwart meekrijgen? Er is een enorm stuk eenzaamheid en verdriet, zo zegt hij. De Bijbel heeft daar een antwoord op. In het Evangelie ligt een enorme bemoediging. Als er problemen zijn dan is God de enige die helpen kan. Dat moet je de mensen proberen duidelijk te maken. Een preek over hel en verdoemenis, daar help je deze mensen niet mee.
Als je vandaag nog mensen wilt bereiken, dan moet je dat op een bepaalde manier doen. In sommige kerken zijn de mogelijkheden om rand- en buitenkerkelijken aan te spreken geheel weggeëbd. Wij doen dit werk niet omdat we modern willen zijn of omdat we iets anders willen. We zien dit als een middel om mensen terug te brengen naar de kerk, aldus de heer Zwart.
Voorgangers:
10 juli, Ds. Arie Spaans
17 juli, Frans van der Heijden
24 juli, Bert Sandee
31 juli, Kees Blok
7 augustus, John Tollenaar
14 augustus, Nel van der Ster
Wie meer wil lezen over de historie achter het verschijnsel Onderwegkerk kan terecht in het PZC-arcief.
